Wat is het?

Een ecologische systeemanalyse voor oppervlaktewateren analyseert alle werkzame componenten die een rol spelen in het functioneren en de structuur van het ecosysteem over het stroomgebied, inclusief het oppervlaktewater. De ecologische systeemanalyse kijkt niet naar factoren als statische gegevens, maar beschouwt het functioneren van ecosystemen als dynamisch in ruimte en tijd. Factoren en hun samenhang zijn namelijk een gevolg van processen die in ruimte en tijd veranderlijk zijn. Met deze ruimtelijke en temporele aspecten moet bij een analyse steeds rekening worden gehouden. Een ander belangrijk aspect van de ecologische systeemanalyse is het meenemen van samenhang tussen factoren. Het woord samenhang verwijst naar het voorkomen van individuen, soorten en gemeenschappen in de multifactoriële milieuruimte. Organismen nemen niet toe of af langs monofactoriële (enkelvoudige) gradiënten, maar zijn afhankelijk van het samenspel van factoren (Verdonschot 1990, Reynolds 1998). De interacties tussen soorten, milieufactoren en soorten en milieufactoren zijn ook niet gelijk, maar bestaan uit dominantieverhoudingen en terugkoppelingsmechanismen (hier aangeduid als hiërarchieën). Dit is bijvoorbeeld in het 5S-model uitgewerkt (Verdonschot et al. 1995, 1998). Het belang van deze verhoudingen en mechanismen zijn op zichzelf ook weer afhankelijk van aanwezige milieu-omstandigheden (Allan & Starr 1982, Verdonschot et al. 1998). Deze samenhang staat centraal in de ecologische systeemanalyse en voegt daarmee de zo noodzakelijke integratie toe. Als voorbeeld is de meervoudige samenhang tussen verschillende stressoren en ecologische hoofdsleutelprocessen in stromende wateren weergegeven.

Verder lezen

Allan, T. F. H., & Starr, T. B. (1982). Hierarchy. Perspectives for ecological complexity, Chicago.

Reynolds, C. S. (1998). What factors influence the species composition of phytoplankton in lakes of different trophic status?. Hydrobiologia, 369, 11-26.

Verdonschot P.F.M. (1990). Ecologische karakterisering van oppervlaktewateren in Overijssel. Provincie Overijssel, Rijksinstituut voor Natuurbeheer. 301 pp.

Verdonschot P. et al. (red.) (1995): Beken stromen. Leidraad voor ecologisch beekherstel. Werkgroep Ecologisch Waterbeheer, subgroep Beekherstel, WEW-06. Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer, STOWA 95-03, Utrecht. 1-236.

Verdonschot P. F. M., Driessen J. M. C., Mosterdijk H. G. & Schot J. A. (1998). The 5-S-Model, an integrated approach for stream rehabilitation. In: H.O. Hansen & B.L. Madsen, River Restoration ’96, Session lectures proceedings. International Conference arranged by the European Centre for River Restoration: 36-44. National Environmental Research Institute, Denmark.